Loretz

Johann Loretz vestigde zich vanaf 1863 als boekbinder, boekhandelaar en leesbibliotheekhouder in ’s-Hertogenbosch. Hij werkte samen met zijn vrouw Jacoba Bastiaanse, de latere Wed. J. Loretz. Zij zette de zaak voort na de dood van Johann Loretz.

Hun zoon Johann Joseph Nicolaas Loretz komt omstreeks 1900 in de zaak. Op de prentbriefkaarten staat vermeld Wed. J. Loretz en vanaf circa 1900 J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz ’s-Bosch. Vermoedelijk zijn de meeste foto’s van Loretz in die tijd gemaakt door hun medewerker Herman de Ruiter.

Bron: Pierre van der Pol, Brabants stads- en dorpsleven (Alphen aan de Maas 2009).

Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant, 25-06-1902 (bron: Delpher)

LORETZ, zwart-wit kaarten

LORETZ DEN BOSCH, ZWART/WITKAARTEN (LICHTDRUKKEN) (1900-1905)

1. Noord-Brabant.
Jonge boerin met geruit omslagdoek en twee melkbussen. (mogelijk Berlicum?) Zeer waarschijnlijk is dit de eerste Brabants Dorpslevenkaart van Loretz, uitgegeven in 1899 (zie inleiding). De bedrukking ‘Briefkaart’ op de adreszijde komt in dit lettertype maar eenmaal voor (in de kleur zwart). De afbeelding neemt slechts 1/3 deel van de horizontaal gebruikte beeldzijde in beslag. Op de bz naast de afb.: 7495 Uitg. Wed: J. Loretz, ’s Bosch. Noord-Brabants meisje
2. Noord-Brabant.
Dezelfde afd. als op 1, maar nu vertikaal geplaatst over de volle bz met een ruime marge. Het lettertype van de az van deze kaart is identiek aan de hierna volgende kaarten. Op de bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s Bosch.
3. D’n Dooje
Twee jagers met buit op een buitenweg. Deze kaart is gesigneerd ‘HdR’ (fotograaf Herman de Ruiter). Op de bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s Bosch.
4. Noordbrabantsche Ossenkar
(Den Dungen) Op de bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s Bosch.
5. Van de Bossche Markt huiswaarts
Acht personen met marktkorven op boerenkar. Verticale kaart met brede marge onder. Opname in Vught. Deze kaart is hierna meerder keren heruitgegeven. Op de bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s Bosch.
6. Noordbrabantsche Huifkar
(Den Dungen) Gesigneerd ‘HdR’. Deze kaart is hierna meerdere keren heruitgegeven. Op de bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s Bosch.
7. Met de eieren naar den Bosch
Verticale ongesigneerde kaart waarop hondenkar met dubbelspan. Op de bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s Bosch.
8. Groet uit Noord-Brabant
Groep van vier boerinnen en twee meisjes met poffers en sieraden. Met op de achtergrond een tramwagon. Verticale kaart met een brede band voor mededelingen. Gesigneerd ‘dR’. Op az: 9923. Op de bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s Bosch.
9. Naar den Slager
Boer en boerin met varken in Den Bosch. Beeldtitel in kleine uitgespaarde hoek rechtsboven. Op de bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s Bosch.
10. ’s Hertogenbosch Markt
Overzicht van de Markt. Op de bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s Bosch.

De kaarten hieronder hebben een iets ander lettertype als de voorgaande kaarten, maar hebben wel een ongedeelde adreszijde.

11. ‘s Hertogenbosch Op de Bossche Varkenmarkt
Twee boeren met handkar met big. Gesigneerd ‘HdR’, horizontale kaart. Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
12. Groet uit Noordbrabant (letters cursief)
Drie boerinnen (gemonteerd). Gesigneerd ‘dR’. Horizontale kaart met brede marge voor mededelingen. Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
13. Groet uit Noordbrabant (letters in blokletters)
Drie boerinnen (gemonteerd). Gesigneerd ‘dR’. Horizontale kaart met brede marge voor mededelingen. Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
14. Het ‘Nieuws uit de Provinciale’
Boer met krant en boerin voor huis. Gesigneerd ‘HdR’. Op az: 8281, op bz: Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
15. Het ‘Nieuws uit de Provinciale’
Boer met krant en boerin voor huis. Gesigneerd ‘HdR’. Geen deelstreep. Op bz: Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
16. Het ‘Nieuws uit de Provinciale’
Boer met krant en boerin voor huis. Gesigneerd ‘HdR’. Op az: 74173 met dubbele deelstreep, op bz: Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
17. Het ‘Nieuws uit de Provinciale’
Boer met krant en boerin voor huis. Gesigneerd ‘HdR’. Geen nummer, met dubbele deelstreep, op bz: Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
18. ‘s-Hertogenbosch Op de Bossche varkenmarkt
Markttafereel, twee boeren met big en mand op voorgrond. Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
19. Noordbrabantsche Familie
Boer en boerin met kind voor boerderij. Ongesigneerd. Op az 44020. Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
20. Kiekjes uit Noord-Brabant, Uitg. J. Bijnen, Kunsthandel, Waalre
Combinatie van vijf Loretz-kaarten in Jugendstil decoratie.
Az ongedeeld, zonder nummer.
21. Kiekjes uit Noord-Brabant
Combinatie van vijf Loretz-kaarten, Uitg. J. Bijnen, Kunsthandel, Waalre
22. Combinatie in zwart/wit van de nummers 1, 5, 9 en 11 van Verhees, waaraan nog de Loretzkaart van drie boerinnen is toegevoegd. Op bz: Groete uit Noord-Brabant. Op az: met deelstreep: Uitg. A. Brekelmans. ’s Bosch.

De kaarten hierna zijn veelal stadsgezichten (marktgezichten), maar passen goed bij de reeks hiervoor.

23. ’s Hertogenbosch Een marktpraatje
Boerin, meisje en boer/mand voor ‘In de Ekster’. Ongesigneerde kaart met op az: 40908. Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
24. ’s Hertogenbosch Op de varkenmarkt
Hondenkar met liggende hond. Gesigneerd ‘HdR’. Op az: 40912. Op beeldzijde: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
25. Noordbrabantsche boer
Verticale kaart met onder en rechts brede marges. Adreszijde ongedeeld. Op bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
26. Dagelijksche rijtoer van Hanneke met d’re Ezel. Vucht ’s-Bosch vice versa
Adreszijde ongedeeld. Verticale kaart met brede marge onder. Op bz: Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
27. ‘s-Hertogenbosch Op de Bossche varkenmarkt
Markttafereel, rij boeren tegenover boer met big in armen. Op beeldzijde: Uitg. van J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.
28. Noordbrabantsch melkwagentje
Den Dungen. Op bz brede marge rechts, gesigneerd ‘HdR’. Uitg.v. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J Loretz, ’s-Bosch.

LORETZ, INGEKLEURDE KAARTEN

1. Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s-Bosch (1903)

Serietitel: Noordbrabantsch dorpsleven
Beeldtitels: Ja
Drukker: Uitgever is drukker
Code / nummer: Geen (eigen nummers)
Kleur / tint: Kleur (autochromo-typie)
Jaartal / datum: 1902 (eerste serie)
Kenmerken: ‘Firma’ voluit en ongedeelde indeling az.
Fotograaf: Op een na alle gesigneerd ‘HdR’, Herman de Ruiter.

(1) Met de melk naar de Bosch (Den Dungen)
(2) Melkwagentje (Den Dungen)
(3) Ossenkar (Den Dungen)
(4) Boerenwoning (Vlijmen)
(5) Lossen van takkenbossen
(6) Ossenkar (met kinderen) (Den Dungen)
(7) Met de melk naar den Bosch (voor grote schuur in Den Dungen)
(8) Huifkar (Den Dungen)

Loretz, Den Bosch

2. Uitg. J.J.N. Loretz, Fa. Wed. J. Loretz, 's Bosch

Serietitel: Geen
Beeldtitels: Ja
Drukker: Uitgever is drukker
Code / nummer: Geen (eigen nummering)
Kleur / tint: Kleur (autochromo-typie)
Jaartal / datum: Dec. 1902 (tweede serie)
Kenmerken: ‘Fa’, afkorting en ongedeelde indeling az.
Fotograaf: Alle kaarten gesigneerd ‘HdR’, Herman de Ruiter

(1) Gras laden
(2) In de Weide
(3) Boerenwoning (Vlijmen)
(4) Mieke bij de put
(5) Noordbrabantsche boerin (gemonteerd?)
(6) Ploegen en zaaien
(7) Op de boerderij
(8) Met de eieren naar de stad
(9) Koren maaien

Loretz, Den Bosch

3. Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, den Bosch

Serietitel: Noord-Brabantsch Dorpsleven (op een na)
Beeldtitels: Ja
Drukker: Uitgever is drukker
Code / nummer: Geen (eigen nummers)
Kleur / tint: Kleur (autochromo-typie)
Jaartal / datum: Aug. 1903 (3e serie)
Kenmerken: ‘Firma’ voluit en ongedeelde indeling az.
Fotograaf: 4 kaarten gesigneerd ‘HdR’, Herman de Ruiter

(1) Gezellig ‘Thuis’ (krant lezen)
(2) Zondag-morgen
(3) Aan de koffie (Den Dungen) (zonder serietitel)
(4) Na volbrachten arbeid (Den Dungen, boerderij Ondersteijn, Hooidonk)(geen uitgever vermeld)
(5) Aan de Vliet (Oirschot, watermolen)
(6) Voorjaarsarbeid
(7) Hout rijden
(8) Moederweelde (Den Dungen) (geen uitgever vermeld)
(9) Naar de Mis (Den Dungen)
(10) Boerenwoning

4. Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s-Bosch (1903)

Serietitel: Op de Bossche Markt
Beeldtitels: Geen
Drukkersmerk: Uitgever is drukker
Code / nummer: Vier kaarten met Romeins cijfer I – IV (eigen nummers)
Kleur / tint: Kleur (autochromo-typie)
Jaartal / datum: Oudste stempel 1903
Kenmerken: Serietitel, nummering en ‘Firma’ voluit en ongedeelde indeling az.
Fotograaf: Twee kaarten gesigneerd ‘HdR’, Herman de Ruiter

(1) Op de Bossche Markt I
(2) Op de Bossche Markt II
(3) Op de Bossche Markt III
(4) Op de Bossche Markt IV
(5) Op de Bossche Markt (ongen.) (Afb: Groentekar)
(6) Op de Bossche Markt (ongen.) (Afb: Rij Marktvrouwen)

5. Uitg. J.J.N. Loretz, Fa. Wed. J. Loretz, 's-Bosch

Serietitel: Noordbrabantsch dorpsleven (op een na)
Beeldtitels: Ja
Drukker: Drukker is uitgever
Code / nummer: Geen (eigen nummers)
Kleur / tint: Kleur (autochromo-typie)
Jaartal / datum: Oudste stempel 1904
Kenmerken: az identiek, ‘Fa’ afkorting, ongedeelde az
Fotograaf: Twee kaarten gesigneerd ‘HdR’

(1) Op de boerderij
(2) Koren maaien
(3) Ploegen en zaaien
(4) Van de Bossche Markt huiswaarts (geen serietitel)
(5) Met de eieren naar de stad (Den Dungen)
(6) Melkwagentje (Den Dungen)
(7) Huifkar
(8) Ossenkar (Den Dungen)

Loretz, Den Bosch

6. LORETZ DEN BOSCH, kleurkaarten na 1905, die niet duidelijk in serieverband zijn te plaatsen.

(1) Noord-Brabantsch Dorpsleven ‘Gezellig “Thuis”’
    (Uitgave J.J.N. Loretz, Firma. Wed. J. Loretz, ’s-Bosch)
    Ongenummerd, dubbele deelstreep en gesigneerd ‘HdR’.
(2) Noordbrabantsche boerin (geen serietitel) (Den Dungen)
    (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma. Wed. J. Loretz, den Bosch)
    Ongenummerd, dubbele deelstreep en gesigneerd ‘HdR’.
(3) idem Noordbrabantsche boerin (geen serietitel) (Den Dungen)
    (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma. Wed. J. Loretz, den Bosch)
    Ongenummerd, enkele deelstreep en gesigneerd ‘HdR’.
(4) Noord-Brabantsch Dorpsleven Naar de Mis (Den Dungen)
    (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ’s-Bosch)
    Ongenummerd, dubbele deelstreep en ongesigneerd.
(5) Groet uit Noordbrabant (montage van drie boerinnen) (Den Dungen)
    (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma. Wed. J. Loretz, ’s-Bosch)
    Ongenummerd, dubbele deelstreep en gesigneerd ‘HdR’.
(6) idem Groet uit Noordbrabant (montage van drie boerinnen) (Den Dungen)
    (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma. Wed. J. Loretz, ’s-Bosch)
    Ongenummerd, enkele deelstreep en gesigneerd ‘HdR’.
    * idem. met nummer 33246
(7) Noord-Brabantsch Dorpsleven Moederweelde (Den Dungen)
    (Geen uitgever vermeld, maar typisch Loretz)
    Ongenummerd, dubbele deelstreep, ongesigneerd en volle bz
(8) Van de Bossche Markt huiswaarts (Geen serietitel) (Vught)
    (Uitg. J.J.N. Loretz, Fa. Wed. J. Loretz, ’s-Bosch)
    Ongenummerd, dubbele deelstreep en ongesigneerd.
(9) Noordbrabantsche boerin (geen serietitel)
    (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, den Bosch) (Den Dungen)
    Op az: 4802 en enkele deelstreep, gesigneerd ‘HdR’, gemonteerd
(10) Noord-Brabantsch Dorpsleven Zondagmorgen
       Dubbele deelstreep, gesigneerd ‘HdR’.
   (Uitgave J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, den Bosch)
(11) Noord-Brabantsche Boerenhofstede Geen serietitel (Den Dungen)
   (Uitg. J.J.N. Loretz, Fa Wed. J. Loretz, ’s-Bosch) (op adreszijde). Enkele deelstreep.
    Beeldtitel in wit en cursief: op az: 62598
(12) Noordbrabantsch dorpsleven. Ossenkar (in wit en cursief) (Den Dungen)
   (Uitg. J.J.N. Loretz, Fa Wed. J. Loretz, ’s-Bosch)
    Ongenummerd, met dubbele deelstreep en volle beeldzijde.
(13) Noordbrabantsch dorpsleven Huifkar. (in rood) (Den Dungen)
   (Uitg. J.J.N. Loretz, Fa Wed. J. Loretz, ’s-Bosch)
    Ongenummerd, met dubbele deelstreep en volle beeldzijde.
(14) Noordbrabantsch Dorpsleven Melkwagentje (in rood) (Den Dungen)
    Dubbele deelstreep, volle beeldzijde.
    (Uitg. J.J.N. Loretz, Fa Wed. J. Loretz, ’s-Bosch)
(15) Met de eieren naar de stad Geen serietitel
    Enkele deelstreep, marge onder.
    (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, den Bosch)
(16) Aan de koffie (Den Dungen) Geen serietitel. (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J.Loretz, den Bosch).
    Dubbele deelstreep, marge rechts.

7. Combinatiekaarten met opnamen van Loretz

(1) Groeten uit Noordbrabant
   Combinatie van 6 opnamen, meest uit de oudste Loretz-serie.
   Uitgave P. van Zon-Haen, Oss
(2) Groeten uit Noord Brabant.
   Combinatie van 5 opnamen van Loretz, ook stadsgezichten, in jugendstildecor.
   (drie gezusters boven) Uitg. N. Raaijmakers
(3) Groeten uit Noord Brabant.
   Combinatie van 5 opnamen van Loretz, ook stadsgezichten, in jugendstildecor.
   (drie gezusters 2e van onderen) Uitg. N. Raaijmakers
(4) Vier opnamen
   Twee stadsgezichten en twee van Brabants Dorpsleven
   Dubbele deelstreep op az, horizontaal
   (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ‘s-Hertogenbosch)
(5) Vier opnamen
   Twee stadsgezichten en twee van Brabants Dorpsleven
   Dubbele deelstreep op az, verticaal
   (Uitg. J.J.N. Loretz, Firma Wed. J. Loretz, ‘s-Hertogenbosch)